۱ اسفند ۱۴۰۱

 

سخنران

no-profile-picture-icon-18
دکتر نوری

امنیتی کردن فضای مجازی توسط ایالات متحده در دولت اوباما؛ سازوکارهای علّی و ویژگی‌های گفتمانی

این ارائه برگرفته از پایان نامه دفاع شده در دانشگاه تهران به راهنمایی دکتر سعیدرضا عاملی و مشاوره دکتر حسن حسینی است: در عصر حاضر، توجه به امنیت مجازی به عنوان یکی از مولفه های امنیت ملی روزبه روز اهمیت بیشتری می یابد. در ایالات متحده امریکا نیز مفهوم امنیت ملی به طور اجتناب ناپذیری امنیت مجازی را شامل می شود. اما این دربردارندگی محدود به سال های اخیر نیست و در اصل از ابتدای شکل گیری اینترنت در بطن وزارت دفاع امریکا در دوران جنگ سرد آغاز شده است. از این رو، همواره نگرشی دوگانه به فضای مجازی در امریکا وجود داشته که این عرصه را هم منبعی برای بسط قدرت و هم نقطه آسیب پذیری می داند. هم زمان با پیشرفت های فناورانه، افزایش نقش این فناوری ها در زندگی اجتماعی و گسترش دسترسی بازیگران دولتی و غیردولتی به جهان مجازی، در راهبرد مجازی ایالات متحده فرایندی بلندمدت به نام «امنیتی کردن» به چشم می خورد که دارای عوامل، ابزارها و نتایج ویژه ای است. این نوشتار مدعی است این فرایند در دولت باراک اوباما دارای دو بعد گفتمانی و عملیاتی با هدف نهادینه کردن نفوذ مجازی امریکا بود، و در پی آن است تا چگونگی امنیتی کردن فضای مجازی در این دوران را مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش با تکیه بر تعریف مکتب کپنهاگ از مفهوم امنیتی کردن می کوشد این مفهوم را در عرصه ای فراتر از گفتمان که مبحث مورد توجه نظریه مذکور است بازتعریف کند و هر دو بعد گفتمانی و غیرگفتمانی (عملی) امنیتی کردن فضای مجازی در سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ را مورد بررسی قرار دهد. بعد گفتمانی امنیتی کردن با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و بعد غیرگفتمانی آن با روش روندپژوهی (روندیابی) بررسی شده است. در تحلیل بعد عملی امنیتی کردن، همچنین بر نظریه واقع گرایی نئوکلاسیک و پارادایم دوفضایی شدن تکیه شده تا اثر نحوه نگرش به فضای مجازی در سیاست گذاری امنیت ملی به خوبی تبیین شود. یافته ها نشان می دهد بخش عملی امنیتی کردن در این دوران شامل دو فرایند هم زمان به صورت های «نظامی سازی» و «تثبیت برتری اطلاعاتی» بوده که هر دو مبتنی بر نگاهی دوفضایی به راهبرد کلان امنیتی هستند و به صورت موازی با ایجاد گفتمان امنیتی درباره فضای مجازی برای توجیه سیاست های ویژه و گاه فراقانونی به کار رفته اند.